سرعت گردش پول

سرعت گردش پول

یکی از متغیرهای اساسی در اقتصاد، سرعت گردش پول است که بر روی تورم، تولید و حتی حجم پول در گردش اقتصاد کشور اثرات مهمی بر جای می گذارد. این متغیر، به واسطه ارتباط پیچیده و کاملا متقابل عوامل اقتصادی با یکدیگر، می تواند بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی تاثیرگذار باشد یا از آنها تاثیر بپذیرد.

مفهوم سرعت گردش پول

منظور از سرعت گردش پول تعداد دفعاتی است که به وسیله یک واحد پولی در زمان محدود و مشخص، اعمال گوناگون انجام می‌گیرد. مثلاً اگر گردش یک اسکناس 1000 ریالی در طول سال ۲ بار باشد، قدرت خرید این اسکناس معادل 2000 ریال در سال است و اگر این گردش ۵ بار باشد ، قدرت خرید آن 5000 ریال است. بنابراین افزایش و کاهش سرعت گردش پول دقیقاً همان نقش افزایش و کاهش پول در جریان را ایفا می‌کند. در واقع سرعت گردش پول، متوسط تعداد دفعاتی است که موجودی پول کشور در سال، برای خرید جریان سالانه تولید و در سایر معاملات هزینه می شود.

سرعت گردش پول از فرمول زیر محاسبه می شود :

نقدینگی بخش خصوصی / تولید ناخالص ملی به قیمت جاری = سرعت گردش پول

فرمول بالا نشان می دهد که هر قدر حجم نقدینگی بیشتر شود و یا هر قدر ارزش مجموع کل کالا و خدمات تولیدی کمتر شود، سرعت گردش پول کاهش خواهد یافت، به عبارتی کاهش سرعت گردش پول توجیه کننده رکورد در تولید و یا افزایش حجم نقدینگی است.  باید توجه داشت که سرعت گردش پول در حالتهایی که انتظارات تورمی در جامعه وجود نداشته باشد پایدار است. و در شرایط تورمی معمولا سرعت گردش پول افزایش می یابد.

سرعت گردش پول به چه عواملی بستگی دارد ؟

تعداد معاملات :

هر چند تعداد دفعات دريافتها و پرداختها زيادتر شود سرعت گردش پول بيشتر است .

حجم داد و ستد :

اگر تجارت داخلي و بين المللي يك كشور افزايش يابد، مقدار معاملات نيز بالا خواهد رفت و در نتيجه سرعت گردش پول نیز افزايش میابد.

شرايط اقتصادی :

در دوران رونق اقتصادی، سرعت گردش پول افزايش و در دوران ركود اقتصادی سرعت گردش پول كاهش مي يابد .

ارزش پول :

در شرايط تورمي ارزش پول تنزل مي يابد در نتيجه مردم مايل نيستند پول را نزد خودشان نگهدارند و ترجيح مي دهند كه به محض دريافت پول، آن را به مصرف برسانند، بنابراین در اين وضعيت سرعت گردش پول افزايش مي يابد و برعكس در شرايط ركودي با افزايش ارزش پول و حفظ و ذخيره پول توسط مردم و بالطبع كاهش حجم معاملات،‌ سرعت گردش پول دچار كاهش مي شود .

شرايط اعتبار و وام دهي :

سرعت گردش پول همراه با تسهيل شرايط اعطاي وام و اعتبار بيشتر مي شود و با تحديد و كنترل آن كاهش مي يابد .